Uluslararası Adalet Divanından yapılan yazılı açıklamaya nazaran, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Kontratı çerçevesinde İsrail’e açtığı davaya Meksika da katılma talebinde bulundu.
Meksika’nın müdahillik talebi, üçüncü devletlere “uyuşmazlık konusu mukavelenin yorumuna ait beyanda bulunma emeliyle müdahil olma hakkı veren” Divan Statüsü’nün 63. unsuruna dayandırıldı.
Meksika’nın bildiriminin münasebeti olarak “(Soykırım) Sözleşmesi’nin bu davayla ilgili kararlarının yorumuna ait görüşlerini sunmak” gösterildi.
Meksika’nın bildiriminde, bir devletin “soykırım işlemekten” sorumlu tutulması mümkün olmasa da “Soykırım yapılmasında işbirliği yapmak” ve “Soykırıma iştirak etmek” hatalarından ayrıyeten sorumlu tutulabileceği aktarıldı.
Divan, İç Tüzüğü’nün 83. unsuru uyarınca Güney Afrika ve İsrail’i, Meksika’nın müdahale beyanına ait yazılı görüşlerini sunmaya davet etti.
Daha evvel Nikaragua’nın Divan Şartı’nın 62. hususu, Kolombiya ve Libya’nın Divan Şartı’nın 63. hususu uyarınca müdahillik bildiriminde bulunduğu açıklanmıştı.
MÜDAHİLLİK MÜRACAATLARINDA SON DURUM
Divan, Ukrayna-Rusya ortasındaki soykırım davasında 63. unsur kapsamında “müdahillik” başvurusu yapan 33 devletten ABD hariç 32’sinin başvurusunu kabul etmişti.
Divan, Gambiya-Myanmar ortasındaki emsal davada da 63. husus kapsamında “müdahillik” talep eden 7 devletin talebi üzerindeki incelemesini sürdürüyor.
İSRAİL’E SOYKIRIM DAVASI
Güney Afrika Cumhuriyeti, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle 29 Aralık 2023’te İsrail aleyhine UAD’de dava açmıştı.
Güney Afrika, Gazze’deki durumun aciliyet teşkil etmesi sebebiyle ihtiyati önlem talep ettiği Divan, 26 Ocak’taki kararında, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’nin 2. hususunda tanımlanan fiillerin işlenmemesi için elinden gelen tüm tedbirleri almasına ve Gazze’de muhtaçlık duyulan temel hizmetlere ve insani yardımın sağlanmasını mümkün kılan acil ve tesirli tedbirleri almasına hükmetmişti.
Güney Afrika’nın 6 Mart’ta Gazze’de baş gösteren kıtlık nedeniyle yaptığı ek önlem başvurusunu kabul eden Divan, 28 Mart’ta İsrail aleyhine bilhassa insani yardımların Filistinlilere ulaşmasını sağlaması için ek önlemlere hükmetmişti.
Güney Afrika’nın, 10 Mayıs’ta Gazze’deki durumun telafisi mümkün olmayacak derecede kötüleştiği gerekçesiyle üçüncü defa yaptığı ek önlem müracaatına ait olarak Divan, 24 Mayıs’taki önlem kararında, İsrail’in Refah’a yönelik ataklarını derhal durdurmasına, insani yardımları engellememesine ve kabahatlerini araştıracak BM vazifelilerinin Gazze’ye girişine müsaade vermesine hükmetmişti.