Mustafa Özgür Sancar yazdı…
Anlatmak, anlaşılıyor olmakla hakikat orantılı bir muvaffakiyet ölçütüdür. Hayat anlatmak ve anlaşılmak üzerine kurulu…
BİR ÜSLUP SIKINTISINDAN DAHA FAZLASI
Özellikle politik yazında sıkça rastladığım tuhaf bir üslûp var. Karmakarışık, iç içe geçmiş bir sürü cümle yığınıyla bir manifesto yayımlanıyor ya da bir siyasal tespitten bahsediliyor. Ancak anlamak ne mümkün… bir dolu ilgili – ilgisiz kavramı, yalnızca metni güçlü göstermek maksadıyla üst üste yığıyorlar; sonra da ortaya neyi anlattığı belirli olmayan bir metin çıkıyor.
Bence bu tipten yazanlar, temelde neyi anlatmak istediklerini bilmiyorlar.
SADE VE ZENGİN
Yazma aksiyonu tüm öteki temel insan davranışları üzere bir muhtaçlık üzerinde ortaya çıkar: Anlatmak ve anlaşılmak. Kaygısı anlatmak olan, kendi üslûp ve içerik prensiplerinden ödün vermeden, duru metinler ortaya çıkartır. Burada temel olan çoğunluğun anlayabilmesidir. İstisnasız herkesin anlayabileceği bir edebi metin, makale, deneme vb.nin varlığından kelam edemeyiz.
Temayı idealize etmemek gerekir; ama değişik toplumsal etraf ya da eğitim seviyesinden gelen ortalama çoğunluğun anlayabileceği yazılar muvaffakiyete ulaşmış demektir.
Edebî metinler için de birebiri kelam konusu… şiir ya da düzyazı.. hikâye, roman anlaşılır epeyce paha kazanır ve gayesine ulaşır.
Yazı yazma aksiyonunun gayesi, fikir ve duyguyu aktarmaktır. Usta muharrirler, sade ve anlaşılır çizgiler içerisinde, kusursuz yazı biçimlerini üretenlerdir.
DEĞİŞTİRME İSTENCİ
Gereksiz uzun cümleler, zorlama aforizma teşebbüsleri, anlamsız yabancı sözler, muharririni toplumdan ileride, üstün bir kişilik yapmaz. Öğretici olmak ismine, toplumla ortasına, güç ve ağır metinlerle, uzaklık koymak gerektiği yanılgısı, onu toplumun çok gerisine atar.
Anlatmak bir transferdir; anlaşılmak ise etkileme ve değiştirme istencinin muvaffakiyet göstergesidir.
Gerçek toplumcu düşünürlerin tamamı, sade ve akıcı bir üslûbu benimserler. Sadelik, biçimi zenginleştirir. Temel olan az ve öz kelamla hayranlık uyandıran yazılar yazmaktır.
Emin olun, rastgele bir siyasetin teorisini ya da bir toplumsal olguyu yahut edebiyat ve toplum alakasını ele aldığı teziyle yazılan karmakarışık metinler, birçok vakit müellifi tarafından da anlaşılmamaktadır; aslında bunların anlaşılmak üzere bir korkusu yoktur.
Toplum ve toplumsal ilerlemeyle ilgili telaşı olan, anlatmayı ve anlaşılmayı tercih edenlerdir.